Προστασία του Ελεύθερου Ανταγωνισμού

Θεσμική θωράκιση, ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού

Θανάση Παπαγεωργίου, Βουλευτή ΠΑΣΟΚ Ν. Πιερίας, εισηγητή πλειοψηφίας στο νομοσχέδιο του  Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας «Προστασία Ανταγωνισμού»

Στη χώρα μας είναι κοινή η πεποίθηση ότι η αγορά και ο ανταγωνισμός λειτουργούν πλημμελώς, λειτουργούν ατελώς. Αψευδής μάρτυρας αυτής της πεποίθησης, αυτής της  άποψης είναι το γεγονός ότι καθημερινά βιώνουμε τις κρυφές συμφωνίες μεταξύ εταιρειών ή και κλάδων ακόμα, βιώνουμε τις εναρμονισμένες πρακτικές στο χώρο της αγοράς, τα καρτέλ, τις ενδοομιλικές συμφωνίες και συμμαχίες, την ολιγοπώληση, τη μονοπώληση και όλα τα στοιχεία, τα οποία αγκυλώνουν, καθηλώνουν την αγορά  και την κάνουν μη λειτουργική και τον ανταγωνισμό αναποτελεσματικό.

Όλα αυτά τα φαινόμενα δεν αφήνουν την αγορά και τον ανταγωνισμό να λειτουργήσει υπέρ της επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα της μικρής, να λειτουργήσει υπέρ της κοινωνίας, υπέρ των πολιτών, υπέρ των καταναλωτών. Οι επιπτώσεις στον τιμάριθμο, στον πληθωρισμό στην ανταγωνιστικότητα, αλλά και στην λειτουργία πολλών χιλιάδων επιχειρήσεων, είναι δραματικές. Έτσι, βιώσαμε και βιώνουμε καθημερινά συνθήκες κερδοσκοπίας, αισχροκέρδειας, σε βάρος των πολιτών και της κοινωνίας συνολικά.

Βιώνουμε καθημερινά την καθήλωση παραγωγικών δυνάμεων, επιχειρήσεων  και κλάδων, οι οποίοι δεν μπορούν να αναπνεύσουν κάτω από αυτό το πλέγμα των πρακτικών, οι οποίες είναι ενάντια στην λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού, της υγιούς αγοράς. Με αυτές τις πρακτικές, είναι προφανές ότι υπάρχει μεγαλύτερη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίων σε βάρος της οικονομικής δραστηριότητας. Υπό αυτή την έννοια, είναι αναγκαία η αλλαγή των κανόνων και του πλαισίου λειτουργίας της αγοράς και του ανταγωνισμού και η καθιέρωση νέων κανόνων, νέου πλαισίου.

Η Κυβέρνηση συνειδητοποιώντας από την πρώτη μέρα της ανάληψης της ευθύνης διακυβέρνησης της χώρας, αυτή την ανάγκη επέμβασης, φέρνει ένα νομοσχέδιο, το οποίο ανταποκρίνεται στις συνθήκες και στις απαιτήσεις που έχουν διαμορφωθεί και στην αγορά και στο επίπεδο του ανταγωνισμού στη χώρα μας. Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας εξαρτάτε σε μεγάλο βαθμό από την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού από την αρμόδια προς τούτο Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, που είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η βαθμολογία της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού με 2 ½ αστέρια (με άριστα τα 5 αστέρια) από το έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Global Competition Review τον Ιούνιο του 2010, καταδεικνύει την ανάγκη αναμόρφωσης του ισχύοντος νομικού πλαισίου ώστε να δοθούν στην Επιτροπή τα εργαλεία εκείνα που θα της επιτρέψουν να είναι πιο αποτελεσματική. Διευκρινίζεται ότι με βάση τη βαθμολογία η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού κατέλαβε την 32^η θέση μεταξύ των 38 Αρχών που αξιολογεί το περιοδικό Global Competition Review.

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας «Προστασία Ανταγωνισμού» το οποίο αυτές τις μέρες εισάγεται προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής, έχει μια σημαντικότητα και είναι σωστό επειδή έλαβε υπ’ όψιν όλη τη ελληνική και διεθνή εμπειρία και γι’ αυτό θα καταστεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο. Ενσωμάτωσε, επίσης, πλήρως τα νομοθετήματα, τις Οδηγίες και τους Κανονισμούς της Ε.Ε.

Μετά από πολλά χρόνια, έρχεται στη Βουλή ένα νομοσχέδιο για την προστασία του υγιούς ανταγωνισμού, το οποίο έχει ένα καθολικό χαρακτήρα εγχειρήματος. Τα προηγούμενα χρόνια έγιναν 13 τροποποιήσεις των νόμων περί ανταγωνισμού και οι πιο πολλές των περιπτώσεων ήταν εμβαλοματικές και δεν απαντούσαν στο καθολικό αίτημα της συνολικής, καθολικής, αλλαγής του πλαισίου λειτουργίας της αγοράς. Ήταν «μερεμέτια», τα οποία, απάλειφαν διάφορους κινδύνους, αλλά δεν μπορούσαν να απαντήσουν στην επέμβαση και στο καθολικό εγχείρημα για αλλαγή του πλαισίου και των σχέσεων της αγοράς και του ανταγωνισμού.

Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι υπήρξε ένα στάδιο μεγάλης δημόσιας διαβούλευσης, μέσα από το opengon και μέσα από όλες τις άλλες λειτουργίες. Ελήφθησαν υπόψη πολλές από τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις που κατατέθηκαν. Είναι λοιπόν ένα πλήρες και πολύ καλό  νομοσχέδιο, το οποίο βασίζεται σε πέντε κεντρικούς άξονες.

Ο πρώτος άξονας αφορά τη θεσμική θωράκιση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της. Γι’ αυτό καθιστά την Επιτροπή Ανταγωνισμού ως ανεξάρτητη αρχή και όχι ένα απλό όργανο άσκησης κυβερνητικής πολιτικής. Αυτό γίνεται με την αλλαγή του τρόπου διορισμού των μελών της –η διοίκηση διορίζεται πια από τη Βουλή- με τη διεύρυνση του χρόνου θητείας των μελών της, με την καθιέρωση της λογοδοσίας, καθώς και των ασυμβιβάστων, διότι περιλαμβάνει και διάφορα ασυμβίβαστα στη λειτουργία των μελών της διοίκησης.

Ο δεύτερος άξονας αφορά την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας με την καθιέρωση στρατηγικών στόχων, καθώς και με τη δυνατότητα που δίνεται να εξετάζονται κατά  προτεραιότητα  οι υποθέσεις όχι όμως οικείως έτυχε και αυθαίρετα, αλλά με βάση την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος, του δημοσίου συμφέροντος, μα πάνω απ΄όλα με κανόνες και κριτήρια επιλογής αυτών των υποθέσεων για να πάνε κατά προτεραιότητα. Η εμπειρία είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια υπήρχε μια αναποτελεσματική λειτουργία. Πάρα πολύ κρίσιμοι φάκελοι, πάρα πολλά κρίσιμα θέματα που αφορούσαν κλάδους και επιχειρήσεις ουδέποτε εξετάζονταν στο χρόνο τους. Ο χρόνος στις περισσότερες των περιπτώσεων ήταν σε βάρος των υποθέσεων αλλά και της λειτουργίας της αγοράς.

Ο τρίτος άξονας αφορά την παροχή στην Επιτροπή της δυνατότητας επέμβασης σε τομείς της οικονομίας για την άρση ρυθμιστικών κανόνων και πλαισίων που στρεβλώνουν την αγορά. Ένα τέτοιο εγχείρημα γίνεται φυσικά όχι οικείως έτυχε, αλλά μετά από κλαδικές μελέτες και φυσικά μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής.

Ο τέταρτος άξονας αφορά την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος των προβλεπόμενων κυρώσεων με την αύξηση και θέσπιση νέων.

Ο πέμπτος άξονας αφορά την εναρμόνιση των διατάξεων με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα λειτουργίας της Επιτροπής. Ειδικότερα καταργείται η διάταξη του ν. 703/1977 που προβλέπει τη γνωστοποίηση των λεγόμενων «μικρών» συγκεντρώσεων, για λόγους χαρτογράφησης της αγοράς. Επίσης, καταργείται η υποχρέωση γνωστοποίησης συμπράξεων σε πλήρη εναρμόνιση με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, διότι οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί αλλιώς διατάσσουν και άλλα προβλέπουν για αυτή τη λειτουργία.

Σε μια καίρια και ιδιαίτερα δύσκολη στιγμή για την οικονομία της χώρας, τώρα που η αγορά βρίσκεται σε ύφεση έρχεται ένα ολοκληρωμένο νομοσχέδιο το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως στήριγμα που θα βοηθήσει τις υγιείς επιχειρήσεις να ξεφύγουν από την δύνη της ύφεσης. Είναι ένα εργαλείο που θα συμβάλει στην εντατικοποίηση του υγιούς ανταγωνισμού και στην εξάλειψη φαινομένων απορρύθμισης της αγοράς με τελικό όφελος την πάταξη της ακρίβειας και την ανακούφιση της καθημερινότητας του πολίτη.